Drie termen die tegenwoordig erg veel gebruikt worden. Maar wel heel verschillend zijn. In het kort:
Stress is het systeem in je lichaam wat je helpt om te presteren. Wanneer het teveel wordt waarschuwt het. Dan krijg je klachten zoals hoofdpijn, spierpijn, slechter slapen, hartritmesprongen, etc.
Overspanning is een teveel aan stress. Hormonen als adrenaline en cortisol blijven a.h.w. door je lijf stromen en geven veel signalen af. Je bent hypergevoelig en emotioneel.
Burnout= opgebrand. Je bijnieren zijn uitgeput en produceren nauwelijks nog cortisol wat grote gevolgen heeft. Een ernstig en tegenwoordig groot onderschat probleem.
Wat is stress?
Je voelt je gejaagd, en gespannen. Je lichaam neemt het over. Maar je hebt het nog wel in de hand; denk je. Het is alsof er iets geknapt is in je hoofd. Zelfs zoiets als een glas water inschenken voelt als teveel. Er is iets aan de hand, je beseft dat wel en weet vaak diep in je hart ook wel dat het een reactie is op gebeurtenissen die spanning oproept. Dat “gezonde verstand” is vaak nog wel aanwezig, maar het is het lichaam dat lijkt te reageren. En dat klopt!
Wat gebeurt er eigenlijk?
Ons lichaam is fantastisch geschapen. Als er gevaar dreigt dan moet je niet nadenken, maar iets gaan doen. Vechten, vluchten of je verstoppen. Voor de oermens noodzaak om te overleven.
- je bloeddruk gaat omhoog
- je hartslag stijgt
- er stroomt zuurstofrijk bloed naar je spieren, je hart en je hersenen
- in je lichaam komt de adrenaline vrij die brandstof levert voor je spieren
- je spieren spannen zich
- de longblaasjes verwijden zich en je ademhaling wordt sneller
- het bloed trekt weg uit je gezicht
- je spijsvertering komt op een laag pitje te staan
- je keel knijpt samen, je handen worden koud, het zweet breekt je uit
In een fractie van een seconde is je lichaam klaar voor actie.
Nu kun je een marathon gaan lopen. Een wedstrijd spelen, de uitdaging aangaan die je voor je hebt. Alle organen stemmen samen om je te helpen tot actie over te gaan
Maar voor de “geciviliseerde mens” in de 21 eeuw, die achter de computer of smartphone nare Facebook berichtjes krijgt of tweets leest, is het soms niet zo handig hoe het lichaam reageert.
Stress wordt wel gezien als een van de grootste problemen van deze tijd. Veel ziekten hebben een relatie met stress. Spanning op het werk of in relaties, conflicten, nare gebeurtenissen en ook eenzaamheid kan leiden tot stress en soms uitgroeien tot ernstige klachten. Stress doet veel in het lichaam. Het heeft direct invloed op de ademhaling. Mensen gaan oppervlakkiger ademhalen waardoor het lichaam en de hersenen minder zuurstof krijgen. Die zuurstof is een belangrijke voedingsbron voor vrijwel alle organen. Te weinig zuurstof belemmert het functioneren van de hersenen.
Maar is stress nu echt zo gevaarlijk als men zegt?
Het hangt er letterlijk vanaf hoe je er naar kijkt. Wanneer je stress ziet als gevaarlijk, zo bleek onlangs uit een 8 jaar durend Amerikaans onderzoek, neemt de kans op dodelijke afloop toe met maar liefst 30 %. Wanneer je stress ziet als een natuurlijke reactie van je lichaam waar je vervolgens acties op neemt dan is stress niet meer gevaarlijk, maar eerder een vriend. Het enige wat je moet doen is dat signaleren. En in actie komen.
Maar hoe leer je dat?
Wij hebben afgeleerd om te luisteren naar ons lichaam. Bijna alles speelt zich af in ons hoofd. We kennen in taal nog wel waar het om gaat; “Ik verstijfde van schrik, mijn hart sloeg over, ik stond in vuur en vlam”. Maar ervaren we dat nog?
Het stress Reductie Programma van Heart Math leert je in 7 sessies meer VEERKRACHT te ontwikkelen. Dit wordt (deels) vergoed door de meeste ziektekostenverzekeraars. Je krijgt oefeningen om stap voor stap meer grip op je eigen leven te krijgen. Beter te luisteren naar je lichaam. Veel mensen melden dat ze beter slapen door de oefeningen. In ieder geval brengt het meer balans. Wilt u dat ook?
Maar ervaren we dat nog?
De Canadese professor Sonia Lupien 
heeft mij zeer geïnspireerd. Ik ontmoette haar in 2015 op het congres van integrale psychiatrie. Zij is een wereld beroemde specialist op het gebied van stress en heeft een prachtige website waarin ze ruimhartig alles deelt wat er op dit gebied door haar en haar team wordt onderzocht. Het mooie is dat ze stress normaal maakt door het zo simpel mogelijk uit te leggen. Opzienbarend vond ik haar onderzoek waaruit blijkt dat juist kinderen en ouderen het meest kwetsbaar zijn voor stress. Vroegtijdig het ‘voor zijn’ bij kinderen is zo belangrijk omdat er een soort stressgeheugen in je lichaam zit. Omdat je eerder nare gebeurtenissen hebt meegemaakt zal de emotie die er bij hoort sterker optreden. Haar motto: “Dont go NUTS”
DONT GO NUTS waarbij NUTS staat voor:
Is het Nieuw (New)?
Is het onvoorspelbaar (Unpredictable)?
Is het een bedreiging (Treath) voor het ego?
Heb je een gevoel (Sense) om controle te verliezen?
Dit kun je dus gebruiken om bij elke situatie die (lichaams)signalen geeft te checken wat er gebeurt.
Bekijk ook de cursus Stress? Het moet wel leuk blijven.
